Beoordeling plannen van aanpak

Bij aanbestedingen met als gunningscriterium de economisch meest voordelige inschrijving (EMVI) zien in de (juridische) praktijk bijzonder veel klachten van inschrijvers op de door of namens opdrachtgever uitgevoerde beoordeling van plannen van aanpak of andere kwaliteitsdocumenten. “Hoe kan het zijn dat wij voor ons uitgebreide en doortimmerde plan van aanpak slechts een zes heb gekregen? “Waarom heeft onze concurrent met een vergelijkbare aanpak een tien gekregen en wij slechts een acht?” “Het levert bij inschrijvers veel onbegrip en frustratie op en er ontstaat het gevoel dat er geen eerlijk spel wordt gespeeld. Een juridisch geschil ligt dan al snel op de loer.

Joost Haest advocaat bij Severijn Hulshof

Er zijn inmiddels vele tientallen kort gedingen geweest waarbij inschrijvers hun giftige pijlen hebben gericht op de beoordeling van hun plan van aanpak. Uit de gepubliceerde gerechtelijke uitspraken blijkt evenwel dat in het overgrote merendeel van de gevallen de inschrijver aan het kortste eind trekt.

Voorzieningenrechters geven als standaard overweging dat enige mate van subjectiviteit inherent is aan de beoordeling van kwalitatieve criteria. De deskundige beoordelaars aan de zijde van opdrachtgevers moeten de nodige vrijheid worden gegund en de rechter heeft slechts een beperkte toetsingsvrijheid wanneer het aankomt op de beoordeling van een kwalitatief gunningscriterium. Daarbij voeren voorzieningenrechters steevast aan dat van de rechter niet kan worden verlangd dat hij specifieke deskundigheid bezit op het gebied van het onderwerp van de opdracht.

Het komt er op neer dat rechters menen dat zij niet te veel op de stoel van de aanbestedende dienst moeten gaan zitten bij het beoordelen van een inschrijving. De rechter toetst slechts marginaal of de door de aanbesteder uitgevoerde beoordeling van de inschrijving – de puntenscore plus motivering – voldoende grondslag vindt in de aanbestedingsstukken. Alleen indien sprake is van procedurele dan wel inhoudelijke onjuistheden of onduidelijkheden is plaats voor ingrijpen door de rechter.

Hoewel wat dun bezaaid, zijn er wel gevallen waarin de beoordeling met succes is aangevallen. Bij de beoordeling toevoegen van nieuwe beoordelingsaspecten wordt steevast afgestraft. Ook een onvolledige beoordeling is niet deugdelijk. Hoewel onvoldoende motivering bepaald niet snel wordt aangenomen, kan dit wel ondeugdelijkheid opleveren. Indien bij twee inschrijvers tijdens de uitvoering zich dezelfde risico’s kunnen voordoen, kan de ene inschrijver op dit onderdeel niet een lagere score krijgen dan de ander. En een beoordelingscommissie waarvan komt vast te staan dat zij onvoldoende inhoudelijke kennis heeft, kan niet komen tot een deugdelijke beoordeling.